Krynica Zdrój - parę słów o historii tego wyjątkowego uzdrowiska

O tym, że miejscowość ta istnieje wiemy przynajmniej od 1547 roku. Wtedy jeszcze jako Krzenycze, otrzymała przywilej nadania sołectwa dla Danka z Miastka, czyli dzisiejszego Tylicza. Nazwa Krzenycze ówcześnie oznaczała źródło, zdrój, co zdeterminowało charakter tego miejsca na zawsze.



 

Odkrycie uzdrowiskowego potencjału, jaki ma Krynica Zdrój spowodowało jej dynamiczny rozwój

O właściwościach zdrowotnych źródeł krynickich zaczęto dowiadywać się XVIII wieku. Pod koniec stulecia lwowski profesor Baltazar Hacqet dokonał analizy chemicznej krynickich wód. Gdy okazało się, że działanie wód jest udowodnione, Krynica Zdrój stała się obiektem zainteresowania ówczesnych inwestorów, którzy dostrzegli potencjał w uzdrowiskowej miejscowości. Za początek rozwoju uzdrowiska można uznać moment, w którym komisarz cyrkularny, pod koniec XVIII wieku zakupił Zdrój Główny oraz przyległe do niego grunty. Wybudował tam pierwszy zakład kąpielowy. Badania nad właściwościami wód mineralnych w miejscowości Krynica - Zdrój trwały nadal, a w 1807 Rząd Gubernialny wydał restryk, na mocy którego powołany został Zakład Zdrojowo - Kąpielowy.



 

Okres Józefa Dietla - wskrzesiciel uzdrowiska Krynica Zdrój

Pierwsza połowa XIX wieku nie była dla uzdrowiska szczególnie udana. Epidemia cholery oraz nieudolne zarządzanie przez władze centralne doprowadziły Krynicę do marginalizacji. Nie było chętnych do dzierżawy, a Zakład administrowany był przez Prefekturę Dóbr Muszyńskich. Wszystko zmieniło się w 1857 roku, gdy do miejscowości przybył niezwykle zasłużony dla niej profesor Józef Dietl. Człowiek ten ponownie dostrzegł potencjał tego miejsca, a że znał dobrze specyfikę uzdrowisk w Europie i wiedział, jak takim miejscem zarządzać, opracował plan rozwoju Krynicy. Józef Dietl włożył sporo pracy i zaangażowania we wskrzeszenie Krynicy Zdrój, co spotkało się z zainteresowaniem władz austriackich. Profesor osobiście nadzorował realizację planu rozwoju Krynicy. To właśnie wtedy powstały ikoniczne obiekty tego miejsca - Stare Łazienki Mineralne, Stare Łazienki Borowinowe, Dom Zdrojowy, Pijalnia Główna, Teatr Modrzewiowy oraz słynny krynicki Deptak. Dietl kierował do tutejszych pensjonatów własnych pacjentów z Krakowa i okolic. W 1861 rozpoczęłą się produkcja i sprzedaż krynickich specyfików medycznych - oleju balsamicznego z młodych świerków, a także kołaczyki mineralne - lecznicze pastylki.

Józef Dietl za swoje zasługi dla uzdrowiska Krynica Zdrój doczekał się upamiętnienia. Jego pomnik odsłonięto w 1900 roku z wymownym podpisem „WSKRZESICIELOWI SWEMU WDZIĘCZNA KRYNICA”.

Przełom wieków oraz wojny światowe - Krynica Zdrój historia

Przełom wieków XIX i XX to rozkwit Krynicy Zdrój. Wśród kuracjuszów nie zabrakło znanych osobistości - czas spędzali tu chociażby Henryk Sienkiewicz,Władysław Reymont, Jan Matejko, Artur Grottger, Konstanty Ildefons Gałczyński czy Jan Kiepura. Ten ostatni miał nawet w Krynicy swoją willę - Patria. Kiepura był tym samym częstym bywalcem uzdrowiska,a do jego obecności w tamtym miejscu nawiązują organizowane festiwale “Arii i pieśni” nazwane jego imieniem.

Początek XX wieku oznaczał dla Krynicy wejście w nowoczesność. Doprowadzono elektryczność oraz podłączono miejscowość do sieci telefonicznej. Wybudowano kolej, która łączyła Krynicę z Muszyną. Prawa miejskie przyznano Krynicy w 1911, pojawili się też inwestorzy poszukujący nowych źródeł wód pitnych. Odwierty dokonane przez inwestorów z Jasła w 1914 roku pozwoliły dokopać się do alkaliczno - słonej wody o charakterystycznym smaku, którą dziś znamy jako Zdrój Zuber.

Po I wojnie światowej Krynica Zdrój została przez władze polskie odrestaurowana. Pojawiły się też nowe obiekty - Nowy Dom Zdrojowy, Nowe Łazienki Mineralne czy elegancki pensjonat Lwigród. Dostrzeżono też potencjał turystyczny wynikający z otoczenia gór. Wybudowano schronisko na Jaworzynie oraz doprowadzono działającą do dziś kolejkę na Górę Parkowo. Powstał też stadion zimowy oraz tor saneczkowy. Krynica Zdrój była wszak gospodarzem Mistrzostw Świata w hokeju na lodzie oraz Mistrzostw Europy w saneczkarstwie.

II Rzeczpospolita to kolejny rozkwit popularności tego uzdrowiska.O ile w 1919 odwiedzało je średnio 10 tysięcy osób, o tyle w roku 1939 było to już ponad 40 tysięcy. Niestety wybuch II wojny światowej oraz niemiecka okupacja sprawiły, że Krynica Zdrój znów podupadła. Po wojnie na szczęście kurort rozbudowano, w tym pojawiły się branżowe sanatoria.

Krynica Zdrój to także kultura i Forum Ekonomiczne

Zdecydowanie warto wspomnieć o Epifaniuszu Drowniaku, czyli Krynickim Nikoforze. Polski wybitny artysta prymitywista,którego okres twórczości przypada na okres międzywojenny oraz lata 50 i 60 XX wieku. Artysta szczególnie ukochał uzdrowisko Krynica Zdrój, gdzie mieszkał i pracował. Malował akwarelą,a pod koniec życia także używał kredek. Charakterystyczny styl jego twórczości można podziwiać w dedykowanym artyście Muzeum Nikifora, mieszczącym się w willi Romanówka.

Artysta szczególnie lubił ilustrować codzienne życie mieszkańców Krynicy. Potrafił w drobnych rzeczach uchwycić piękno chwili. Fascynowała go też architektura tego miejsca, szczególnie ta sakralna. Ilustrował też wydarzenia historyczne. To znana w Krynicy postać, a mieszkańcy odnoszą się do niej z nie mniejszym sentymentem jak do profesora Józefa Dietla. 

Krynica Zdrój jest największym kurortem w ramach Uzdrowisk Krynicko - Popradzkich. Lokalne zagłębie turystyczne oraz renoma na całą Polskę sprawiają, że do Krynicy ciągną organizatorzy imprez oraz wydarzeń. Bodaj najbardziej znane jest Forum Ekonomiczne w Krynicy Zdrój, zwane polskim Davos.

fotografie zostały pobrane ze strony > twojakrynica.pl/zdjecia/krynica-zdroj-historia-na-zdjciach